ADIM ADIM BALIN YOLCULUĞU

Market raflarına dizilmiş olan balların nasıl zahmetli yollardan geçerek sofralarınıza geldiğine gelin bir göz atalım. İlk olarak balı sofralarımıza getiren mucizevi bir hayvan olan arılarla işe başlamak gerekir. Arılar kış aylarında beslenebilmek için ve kraliçe arının soğuktan etkilenmemesini engellemek için bal yapma isteği duyarlar. Arılar bal yapabilmek için işe ilk olarak kovandan başlar. Arılar ballarını kovanlardaki peteklere doldururlar. Bu yüzden işçi arılar kusursuz olarak altıgen şeklindeki peteği nasıl meydana getiriyorlar buna değinelim.

Petekleri oluşturabilmek için genç işçi arılar karınların altında yer alan (abdomen) bölgede sağlı-sollu iki çift mum salgı bezi vardır. Bal mumu yapma döneminde sıvı bir madde sızmaya başlıyor. Sıvı madde hava ile temas ederek küçük pulcuklar haline gelir. İşçi arılar ayakları yardımıyla aldıkları pulcukları ağızlarında yumuşatıp balmumu haline getirirler. Petek yapımı aşamasında işçi arılar çok kalabalık olurlar, çünkü o kalabalıktan yararlanarak balmumu için yeterli sıcaklığa ulaşırlar. Ürettikleri balmumları ile altıgen petekleri üretmeye koyulurlar. Birbirinden kusursuz, hepsi birbirinin aynısı olan petekler meydana gelir.

Arılar ballarını peteklere koyduğunu söylemiştik. Şimdi işin en can alıcı kısmına bal yapma aşamasına geldik.

İşçi arılar bal yapmaya sabahın erken saatlerinde başlar ve olağanüstü görme ve koklama duyularını kullanarak çiçeklerden nektar toplamaya başlar. Çiçekler nektar olarak bilinen bir tatlı bir sıvı salgılar. İşçi arılar diliyle balı emer ve ‘bal midesi’ olarak bilinen bölgede saklar. Bal midesi ile arıların sindirim olarak kullandığı mideden ayrıdır. İşçi arılar topladıkları nektarı tükürük bezlerinden ve midesinden salgılanan çeşitli enzimlerle karıştırır ve kovana getirip kovandaki genç işçi arılara aktarılır. Kovandaki işçi arılar bir süre aldıkları nektarı geri çıkarıp tekrar içerler. Bu süreçte nektarın yapısındaki sakkaroz, glikoz ve fruktoza dönüşür. Daha sonra kovandaki işçi arılar nektarı peteklere yerleştirmeye başlar. %80’i sudan oluşan nektarın işçi arıların kanatlarını hızlıca çarpmasıyla fazla suyun buharlaşmasıyla birlikte su oranı %20’ye düşürülür. Balın olgunlaşması beklenir. Petek gözlerinin yarısından fazlası eğer sırlanmışsa o bal olgunlaşmış ve hasat zamanı gelmiş demektir. Arıların bal yapma serüveni ortalama 3 gün sürer.

Bal Arıları Ne Kadar Yaşar

Burada biraz arılarla ilgili kısaca bilgi vermek gerekirse arı kolonisi; kraliçe arı, erkek arı ve dişi arıdan oluşur. Balı yalnızca işçi arı dediğimiz dişi arı üretebilir. Erkek arıların görevi üremek ve nesli devam ettirmektir. Bir işçi arı yaşamı boyunca birçok farklı görevi yerine getirirler. Bal yapan arılar kendi ağırlıklarından fazla nektarı uçarak taşıyabilirler. Bir arının ömrü boyunca topladığı bal miktarı, bir çay kaşığının 1/12’si kadardır.

Sofralarımıza gelen balın ne kadar büyük bir emeğin ve azimli çalışmanın sonucunda elde edildiğini görmekteyiz.